Waarom een slimme boiler aansturing zinvol is
Een elektrische boiler is een van de grootste stroomverbruikers in huis. Standaard warmt hij op via een tijdsklok of thermostaat, zonder rekening te houden met je zonneproductie.
Resultaat: hij draait vaak op momenten dat je géén zon hebt — en dus dure netstroom verbruikt.
Met een slimme aansturing kan je die logica volledig omdraaien: de boiler schakelt enkel in als je zonnepanelen voldoende leveren, of wanneer je energie goedkoop is (bijvoorbeeld in daluren of bij dynamisch tarief).
Hardware: de slimme schakelaar tussen PV en boiler
Voor de meeste installaties is een Zigbee DIN-rail module de ideale keuze. Die past netjes in je zekeringskast en kan tot 16A schakelen, ruim voldoende voor een standaard elektrische boiler.
Aanbevolen hardware
- Zigbee DIN-rail relais (Nous, Lonsonho, Tuya) – betrouwbaar en compatibel met Zigbee2MQTT of ZHA
- Slimme energie-meter – zoals een P1-meter van HomeWizard of SMA PV-sensor
- Optioneel: een vermogensdimmer of faseaansnijdingsregelaar om het piekverbruik van de boiler te verlagen
De Zigbee DIN-rail module biedt bovendien extra veiligheid: je kan hem handmatig uitschakelen in Home Assistant, maar ook fysiek via de zekering in de kast.
Afbeelding boiler en zekeringkast (alt: Zigbee DIN-rail relais voor slimme boiler aansturing).
Automatisaties zonder code (conceptueel uitgelegd)
Je hoeft geen programmeur te zijn om dit te realiseren. Hier zijn enkele automatisatie-logica’s die je eenvoudig kan opbouwen in Home Assistant via de UI.
1. Zon-gestuurde boiler
Doel: Enkel verwarmen wanneer er voldoende zonneproductie is.
Logica:
- Controleer
sensor.sma_pv_power(zonne-opbrengst). - Controleer
sensor.grid_consumption_current(netverbruik). - Als zonneproductie meer dan +800 W overschot → schakel boiler aan.
- Als overschot daalt onder +200 W → schakel boiler uit.
Voordeel:
Je gebruikt gratis zonne-energie zonder injectie te verliezen.
2. Tijd + Zon Combinatie
Doel: Voorkomen dat je ’s avonds zonder warm water zit.
Logica:
- Overdag: enkel op zonne-energie (zie vorige automatisatie).
- 20:00: check of
sensor.water_temperature< 45°C → schakel boiler bij via netstroom. - 22:00: altijd uit (veiligheid + piek vermijden).
Voordeel:
Slim gebruik van zonne-energie, met garantie op comfort.
3. Failover bij Zigbee-communicatieproblemen
Doel: Voorkomen dat de boiler permanent uitgeschakeld blijft bij een Zigbee-storing.
Logica:
- Als
sensor.zigbee_device_status= offline voor meer dan 10 minuten
→ activeer failsafe (schakel relais handmatig aan via bypass). - Na herverbinding → hervat normale logica.
Voordeel:
Geen koude douches omdat één module de verbinding verloor.
4. Slimme dimmer-aansturing voor piekreductie
Doel: Verminderen van piekbelasting en spanningsval bij het inschakelen van de boiler.
Logica:
- Start met een laag vermogen (bijv. 40%).
- Verhoog stapsgewijs tot 100% na 1 minuut.
- Bij hoge belasting elders in huis → tijdelijk terugschakelen naar 60%.
Voordeel:
- Vermijdt piekspanning op het net.
- Minder kans dat zekeringen uitvallen.
- Betere spreiding van verbruik.
Hiervoor kan een slimme dimmermodule met vermogensregeling worden gebruikt (sommige Shelly- of Triac-modules ondersteunen dit), maar hou rekening met compatibiliteit bij inductieve boilers.
Veiligheid: onderschat niet het vermogen
Een boiler van 2 kW tot 3,5 kW trekt veel stroom. Daarom:
- Gebruik altijd DIN-rail modules die minstens 16A aankunnen.
- Vermijd Wi-Fi-pluggen — die zijn niet gemaakt voor continu hoge belasting.
- Laat de aansluiting bij voorkeur controleren door een elektricien.
Afbeelding zekeringkast met relais (alt: DIN-rail relais correct geïnstalleerd voor elektrische boiler).
Automatisatie-uitbreidingen
Zodra de basis werkt, kan je nog verder automatiseren:
- Integratie met dynamische tarieven (bv. via Awattar of Tibber API).
- Slim voorspellend schakelen: Home Assistant kan op basis van weerdata (forecast_solar) voorspellen wanneer productie stijgt, en de boiler op voorhand laten inschakelen.
- Notificaties: Ontvang een melding “Boiler warmt op op zonne-energie” of “Boiler bijverwarmd via net”.
Conclusie
Een slimme boiler-aansturing is één van de meest rendabele automatisaties in een huishouden met zonnepanelen.
Met een combinatie van Zigbee DIN-rail relais, PV-sensoren en Home Assistant-logica kun je je boiler perfect afstemmen op je zonneproductie. Voeg daar een dimmer of failsafe aan toe, en je systeem werkt niet alleen slim — maar ook veilig en stabiel.
De volgende stap? Automatiseren, meten en optimaliseren. Want meten is weten, en bij een boiler van 3 kW kan elke kWh tellen.